W miniony piątek prezes Instytutu Profilaktyki Zintegrowanej dr. Szymon Grzelak brał udział w sejmowej debacie „Chrońmy dzieci, wspierajmy rodziców”. Debata dotyczyła bezpieczeństwa dzieci i odbyła się z inicjatywy Marszałek Sejmu Elżbiety Witek.

Na zaproszenie marszałek Sejmu Elżbiety Witek w Sali Kolumnowej Sejmu spotkali się eksperci, nauczyciele, lekarze, przedstawiciele organizacji pozarządowych, samorządowcy i inne osoby zajmujące się niesieniem pomocy dzieciom w obliczu problemów i zagrożeń ze strony współczesnego świata.

 

W całej kilkugodzinnej debacie w roli słuchaczy udział wzięło kilkoro ministrów i wiceministrów odpowiedzialnych za resorty edukacji, zdrowia i rodziny.

Prezes IPZIN dr. Szymon Grzelak prezentował wnioski z badań Instytutu dotyczące kondycji psychicznej dzieci i młodzieży i właściwego sposobu podejmowania działań praktycznych z obszaru profilaktyki problemów dzieci i młodzieży. Według Instytutu działania powinny obejmować:

1. 1. Działania akcyjne prowadzone w odpowiedzi na problemy doraźnie eksponowane przez media powodują często zamieszanie i dezorganizację, gdyż doraźnie ustanawiane priorytety są realizowane kosztem troski o inne obszary zagrożeń, które po cichu narastają, by za jakiś czas wybuchnąć.

1. 1. Skuteczność działań podejmowanych w celu przeciwdziałania problemom dzieci i młodzieży takim jak przemoc i cyberprzemoc, przestępczość i demoralizacja, depresja i samobójstwa, korzystanie z substancji psychoaktywnych, uzależnienia behawioralne, wczesne kontakty seksualne, wymaga: stałych, planowych działań, w których uwzględniona jest płynąca z badań wiedza, że różne problemy dzieci i młodzieży są ze sobą wzajemnie powiązane, wiele z nich ma wspólne przyczyny i czynniki ryzyka, i przed wieloma z nich chronią te same czynniki chroniące.

W taki właśnie sposób podchodzi się do zagrożeń w modelu profilaktyki zintegrowanej -koncepcji, na której od ponad 20 lat opierają się działania ekspertów IPZIN, i która znajduje bardzo szeroki, pozytywny oddźwięk. Podejście to, które od strony filozoficznej opiera się na personalizmie (m.in. w ujęciu Karola Wojtyły), a od strony psychologicznej jest poparte szerokim materiałem empirycznym, zostało opisane jako jeden z wzorcowych modeli w najnowszym podręczniku akademickim Psychologia kliniczna dzieci i młodzieży (Grzegorzewska i inni, 2020). Założenia profilaktyki zintegrowanej zostały wykorzystane m.in. przy tworzeniu Narodowego Programu Zdrowia na lata 2016-2020.

Dr Grzelak poinformował, że najnowsze badania IPZIN przeprowadzone wśród ponad 80000 uczniów, rodziców i nauczycieli w latach 2021-2022 potwierdzają wcześniejszą wiedzę o najważniejszych czynnikach, które chronią młodzież przed problemami, zachowaniami ryzykownymi i złą kondycją psychiczną. Do czynników tych należy m.in.:

 

1. 1. Wsparcie i autorytet rodziców i rodziny

1. 1. Wsparcie nauczycieli, wychowawców i innych pozytywnych dorosłych

1. 1. Dobry klimat szkoły i klasy

1. 1. Religijność

Świadomość znaczenia tych czynników kierunkuje działania, wskazuje na najważniejszych sojuszników w trosce o dzieci i młodzież, i pokazuje podmioty życia społecznego, które w wychowaniu młodego pokolenia odgrywają szczególnie ważną rolę.

W wychowaniu młodego pokolenia oraz w profilaktyce problemów zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży konieczne jest uwzględnienie niestabilności współczesnego świata. Dzieci i młodzież powinny być wychowywane tak, by dały sobie radę z nieznanymi zagrożeniami i kryzysami przyszłości. Po dekadach wzrostu wygody, zamożności i bezpieczeństwa potrzebne jest teraz wyrabianie odporności psychicznej i fizycznej, potrzebne jest hartowanie.

Jest to jedna z najważniejszych tez najnowszego raportu IPZIN pt. „Jak wspierać młodzież w niestabilnym świecie”, który będzie opublikowany w najbliższych tygodniach.

Dr Grzelak przypomniał, że w 2018 roku Instytut Profilaktyki Zintegrowanej współpracował z Komitetem Społecznym Rady Ministrów kierowanym przez panią Premier Beatę Szydło w opracowaniu Stanowiska KSRM z dnia 06.06.2018 w sprawie zagadnień związanych z młodzieżą, małżeństwem i rodzicielstwem. Wydanie tego stanowiska było poprzedzone publikacją analogicznego, jednomyślnie przegłosowanego stanowiska przez Komisję Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej Senatu RP (z dn. 13.02.2018) oraz wspólnej Deklaracji 36 organizacji-sygnatariuszy Porozumienia na rzecz zintegrowanej polityki młodzieżowej zatytułowanego „Młodzież u progu nowego stulecia Niepodległej”.

Prezes IPZIN nawiązał też do zagrożenia, jakim jest nieograniczony dostęp dzieci i młodzieży do pornografii, zwłaszcza w Internecie. Wyniki badań jednoznacznie pokazują związek między korzystaniem przez nieletnich z pornografii a depresją, myślami samobójczymi i przemocą. Brak ograniczeń prawnych w tym zakresie określił jako jedno z największych zaniedbań ostatniego 20-lecia..