Program profilaktyki zintegrowanej dla uczniów klas 6-7 szkół podstawowych
Program profilaktyki zintegrowanej Gwiazda Mocy – Pierwsza Wyprawa (w skrócie: Gwiazda Mocy), powstał w Instytucie Profilaktyki Zintegrowanej jako nowoczesna propozycja wspierania rozwoju młodzieży w wieku 12-13 lat – jest przeznaczony dla uczniów klas 6 i 7 szkół podstawowych, ich rodziców i nauczycieli.
Program Gwiazda Mocy został opracowany zgodnie z założeniami modelu profilaktyki zintegrowanej (S. Grzelak, 2009). Stanowi on uzupełnienie i wzmocnienie szkolnego programu profilaktycznego i wychowawczego. Dzięki szerokiemu zakresowi treści oraz szerokiemu spektrum przewidywanych efektów pełni rolę czynnika wiążącego i podsumowującego inne elementy Szkolnego Programu Wychowania i Profilaktyki oraz Szkolnego Programu Doradztwa Zawodowego. W tworzeniu programu wykorzystano 12-letnie doświadczenie jego twórców w realizacji innych działań opartych o model profilaktyki zintegrowanej, zwłaszcza doświadczenie wdrażania programu „Archipelag Skarbów”.
Program opracowano, poddano pilotażowi oraz ewaluacji formatywnej w 2018 roku, w ramach projektu zleconego przez Ministerstwo Sprawiedliwości z Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej – Funduszu Sprawiedliwości. Dzięki badaniom program jest bardzo dobrze dostosowany do zidentyfikowanych potrzeb rozwojowych 12 i 13 – latków.
Celem programu jest wzbudzenie w uczestnikach wiary we własne możliwości i zachęcenie ich do podjęcia drogi ku realizacji najpiękniejszych i najgłębszych marzeń. W trakcie programu młodzież jest zachęcana do wierności mądrym zasadom życiowym i zdobywa umiejętności potrzebne do wyboru dobrego kierunku w życiu – w tym także umiejętność pomagania innym i proszenia o pomoc, gdy jest się w potrzebie. W trakcie programu młodzież ćwiczy umiejętność rozróżnienia etycznych i nieetycznych działań oraz umiejętność rozpoznawania prawdy i fałszu. Wszystko po to, by szósto i siódmoklasiści potrafili asertywnie zachować się w sytuacji namowy do przemocy, łamania prawa, korzystania z narkotyków, papierosów, dopalaczy, alkoholu czy pornografii. Program wzmacnia rolę rodziny w oczach dzieci i ugruntowuje autorytet rodziców.
CELE GŁÓWNE PROGRAMU
- umocnienie poczucia własnej wartości młodzieży oraz pomoc w dostrzeżeniu niedostrzeganych przez nich i otoczenie aspektów pozytywnego potencjału
- wzbudzenie zapału w dążeniu do stawania się lepszym człowiekiem oraz realizacji pasji i marzeń
- wzbudzenie przekonania o możliwości wpływu młodzieży 12-13 letniej na własne życie
- skuteczne zapobieganie zagrożeniom związanym z:
- depresją i samobójstwami
- papierosami, alkoholem, narkotykami, dopalaczami
- przemocą, demoralizacją i przestępczością
- pornografią, seksualizacją i wczesnymi kontaktami seksualnym
- umocnienie roli rodziców i szerszej rodziny w oczach młodzieży
- zwiększenie gotowości korzystania z pomocy i rady nauczycieli i innych pozytywnych dorosłych
- wzbudzenie pozytywnego nastawienia wobec działań wolontaryjnych oraz pozytywnych ruchów i grup młodzieżowych
CELE OPERACYJNE (SZCZEGÓŁOWE) – wiadomości, umiejętności, postawy
Uczeń wie:
- czym są czynniki chroniące (rodzina, pozytywni przewodnicy, normy/prawo/wiara, talenty i pasje, pozytywny klimat klasy itp.)
- że pomaganie sobie i innym jest oznaką mocy, a nie słabości
- że jest osobą wielowymiarową, złożoną z 5 wymiarów (ciało, uczucia, rozum, duch/wartości, więzi)
Uczeń zna:
- zagrożenia pochodzące ze świata zewnętrznego (dopalacze, narkotyki, alkohol, hazard, pornografia)
- wartość i potencjał marzeń oraz wartość już zdobytych umiejętności życiowych
Uczeń potrafi:
- odkrywać swoje zasoby, swoją wartość, unikalność, pozytywny potencjał
- rozpoznawać, przyjmować i nadawać sygnały pomocy, życzliwości oraz niebezpieczeństwa
- odróżniać dobre i złe nawyki oraz pozytywne i negatywne grupy rówieśnicze
UNIKALNE CECHY PROGRAMU
Gwiazda Mocy to trzyetapowy proces oddziaływania profilaktycznego. Pierwszy etap stanowi realizacja trzech modułów programu, w ramach której prowadzone jest dwudniowe spotkanie z młodzieżą, dwugodzinne szkolenie nauczycieli oraz spotkanie dla rodziców. Kolejnym etapem jest ilustracja programu, którą stanowią opowiadania profilaktyczne na lekcje wychowawcze. Każdy z wychowawców otrzymuje egzemplarz opowiadań na zakończenie programu. Trzecim etapem jest kontynuacja programu w ramach unikanej inicjatywy – Kampanii Gwiazdy Mocy. W jej ramach, za pomocą specjalnie przygotowanej aplikacji, szkoła uzyskuje dostęp do zbioru krótkich scenariuszy i propozycji warsztatów, w których młodzież może ćwiczyć nabyte w trakcie programu umiejętności. Do Kampanii Gwiazdy Mocy zaproszone jest całe środowisko szkolne – zarówno młodzież, która była obecna na programie, jak i pozostałe klasy, ponadto: rodzice, nauczyciele, wychowawcy i każdy pracownik szkoły, który chciałby się zaangażować. Poziom zaangażowania w kampanię jest zależny od chęci i możliwości czasowych koordynatorów i uczestników kampanii.
To, co wyróżnia program Gwiazda Mocy spośród innych programów profilaktycznych, jest również wykorzystanie w pracy z młodzieżą, rodzicami i nauczycielami najbardziej aktualnych wyników badań, prowadzonych przez zespół IPZIN wśród młodzieży 13-16 letniej. Dzięki temu program jest bardzo dokładnie dostosowany do zdiagnozowanych potrzeb rozwojowych adresatów. Ponadto, dzięki wynikom własnych badań, autorzy i trenerzy programu mogą wpływać na przekonania normatywne młodych ludzi, co jest uważane za jedną z najskuteczniejszych strategii w profilaktyce młodzieżowej (Hansen 1992). Procesowi temu sprzyja odpowiednia metodyka pracy, w tym rozbudowana symbolika morsko-żeglarska, która umożliwia prowadzenie pracy profilaktycznej w konwencji przygody.
Merytoryczny nadzór nad programem Gwiazda Mocy sprawuje Instytut Profilaktyki Zintegrowanej, do którego zadań należy m.in. monitorowanie jakości, prowadzenie szkoleń i superwizji dla trenerów, a także stałe prowadzenie cyklicznych badań nad młodzieżą w wieku 12-13 lat w celu aktualizacji danych naukowych dotyczących pozytywnego potencjału i zachowań problemowych młodzieży.
Instytut Profilaktyki Zintegrowanej jest wyłącznym właścicielem programu Gwiazda Mocy. Program Gwiazda Mocy może być realizowany tylko i wyłącznie przez podmioty uprawnione przez Instytut na podstawie udzielonej czasowej licencji. Szczegółowe informacje odnośnie programu, można znaleźć pod tym linkiem: Gwiazda Mocy